 |
| Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ tọa lạc tại Washington, DC. Ảnh: Getty. |
Chính phủ Hoa Kỳ đã chính thức đóng cửa vào rạng sáng ngày 1/10 (giờ Washington), sau khi Quốc hội thất bại trong việc thông qua dự luật tài trợ ngân sách tạm thời. Đây là lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng năm 2018–2019 mà chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng “tê liệt” toàn diện, gây ảnh hưởng lớn đến hàng trăm nghìn công chức và nhiều dịch vụ liên bang thiết yếu.
Bế tắc giữa hai đảng khi nguyên nhân chính đến từ bất đồng sâu sắc giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ.
Đảng Cộng hòa, hiện kiểm soát Nhà Trắng và Quốc hội, đề xuất duy trì ngân sách hiện tại đến hết tháng 11 thông qua một dự luật tạm thời (Continuing Resolution – CR).
Đảng Dân chủ phản đối và yêu cầu mọi gói tài trợ ngắn hạn phải kèm điều khoản gia hạn tín dụng thuế Obamacare nâng cao – chính sách giúp hàng triệu người dân giảm chi phí bảo hiểm y tế.
Phe Cộng hòa cho rằng yêu cầu này là hành động “bắt chính phủ làm con tin”, trong khi phe Dân chủ khẳng định đề xuất ngân sách “sạch” của Cộng hòa thực chất cũng mang tính đảng phái vì loại bỏ lợi ích an sinh quan trọng.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố ông không muốn đóng cửa chính phủ, nhưng cũng thừa nhận có thể tận dụng tình thế để “cắt giảm một lượng lớn nhân sự và chương trình mà Đảng Dân chủ ưa thích”. Ngay sau nửa đêm, trang web Nhà Trắng đăng thông điệp: “Đảng Dân chủ đã đóng cửa chính phủ” kèm đồng hồ đếm ngược thời gian gián đoạn.
Ngược lại, Thống đốc California Gavin Newsom và cựu Phó Tổng thống Kamala Harris đều nhấn mạnh: “Đây là sự đóng cửa của Đảng Cộng hòa” bởi họ đang nắm toàn quyền kiểm soát.
 |
| Đảng Cộng hòa muốn duy trì ngân sách hiện tại đến tháng 11. Trong khi Đảng Dân chủ yêu cầu gắn kèm gia hạn tín dụng thuế Obamacare. Ảnh: Getty. |
Tác động lớn đến đời sống
Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), khoảng 750.000 nhân viên liên bang sẽ bị tạm nghỉ việc không lương (furlough), gây thiệt hại gần 400 triệu USD mỗi ngày nếu tình trạng kéo dài.
Các cơ quan chịu ảnh hưởng nặng nề gồm:
Cơ quan Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS): có thể cắt giảm tới 41% nhân lực.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC): tạm nghỉ 64% nhân viên, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác giám sát dịch bệnh.
Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA): buộc phải cho nghỉ hơn 11.000 nhân viên, trong khi các kiểm soát viên không lưu vẫn phải làm việc không lương để duy trì an toàn bay.
Mặc dù các chương trình an sinh lớn như Social Security, Medicare, Medicaid vẫn tiếp tục hoạt động, nhiều dịch vụ công cộng khác như cấp hộ chiếu, xử lý hồ sơ y tế và các dự án nghiên cứu khoa học sẽ bị đình trệ.
 |
| Cảnh sát Điện Capitol Hoa Kỳ đóng cổng an ninh dọc theo Phố 1 Đông Bắc trên Đồi Capitol ở Washington. Ảnh: Getty. |
Bao lâu mới chấm dứt?
Tương lai của đợt đóng cửa này vẫn bất định. Hai viện Quốc hội dự kiến sẽ tiếp tục bỏ phiếu trong những ngày tới, nhưng chưa có dấu hiệu thỏa hiệp.
Từ năm 1980 đến nay, Hoa Kỳ đã chứng kiến 14 lần chính phủ đóng cửa. Đợt dài nhất diễn ra cuối năm 2018 – đầu 2019, kéo dài 35 ngày, gây thiệt hại kinh tế hàng chục tỷ USD.
Giới quan sát cảnh báo, nếu lần này kéo dài tương tự, hậu quả sẽ không chỉ giới hạn ở việc hàng trăm nghìn công chức bị đình chỉ công việc mà còn làm suy yếu niềm tin của thị trường và gây thêm áp lực lên nền kinh tế Mỹ.
