Theo ông Arun Kumar, trong các bước tiến như thành phố thông minh, dự án trung tâm dữ liệu, tự động hóa trong ngân hàng, kinh tế số và sản xuất… Việt Nam đang ứng dụng AI để giúp tăng năng suất, nâng cao chất lượng dịch vụ và thúc đẩy đổi mới. Tuy nhiên, khi tập trung vào phát triển AI, Việt Nam cũng đồng thời phải đối phó với những thách thức đang gia tăng về an ninh mạng, những lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu và nhu cầu cấp bách về nâng cao kỹ năng số, đây là những vấn đề đang ngày càng được quan tâm hơn trong những năm gần đây.
Như chúng ta đã biết thì hành trình chuyển đổi số của Việt Nam đang ngày càng được đẩy mạnh, đặc biệt thông qua Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia. Sáng kiến này hướng đến mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một chính phủ số, xã hội số và nền kinh tế số vào năm 2030, đồng thời thúc đẩy sự ra đời của các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có khả năng vươn ra toàn cầu. Chiến lược này được xây dựng như một cuộc chuyển đổi toàn quốc, tập trung vào việc tích hợp các công nghệ số vào giao thông, y tế, quy hoạch đô thị và dịch vụ công. Hạ tầng băng thông rộng tốc độ cao, 5G trên toàn quốc và hạ tầng đám mây tiên tiến đều đang được thúc đẩy để tạo điều kiện để tăng trưởng nhanh hơn. Những nỗ lực này đang đặt nền móng cho việc triển khai AI trên khắp các lĩnh vực.
![ManageEngine]( "ManageEngine") |
| Ông Arun Kumar, Phó chủ tịch khu vực, ManageEngine, Châu Á – Thái Bình Dương |
Đáng chú ý, Chiến lược phát triển AI của Việt Nam được phê duyệt năm 2021 đặt ra tầm nhìn trở thành một trung tâm AI trong khu vực vào năm 2030, thúc đẩy ứng dụng AI trên các lĩnh vực then chốt như y tế, nông nghiệp, môi trường, giáo dục và sản xuất. Một số doanh nghiệp lớn đã thành lập và phát triển các trung tâm nghiên cứu và phát triển AI tại Việt Nam, thu hút các chuyên gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực này. Các sản phẩm ứng dụng AI được xem là một điều kiện quan trọng cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp AI, đóng vai trò là động lực chính để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam cũng đã cam kết nguồn lực đáng kể để thúc đẩy phát triển AI và xây dựng một đội ngũ nhân tài vững mạnh nhằm hỗ trợ các tham vọng số hoá của đất nước. Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo 80.000 chuyên gia IT và truyền thông hàng năm, trong đó 10% có bằng cấp cao và 8.000 chuyên gia AI, trong đó 20% sẽ có bằng kỹ sư, thạc sĩ hoặc tiến sĩ.
Song song với việc tích cực ứng dụng AI để thúc đẩy nền kinh tế số, Việt Nam cũng cần nhận thức rõ những rủi ro vốn có và thực hiện các bước để giải quyết chúng một cách có hệ thống.
Đầu tiền là ‘Hiện tượng lấp đầy khoảng trống sáng tạo’, hay còn được gọi là “ảo giác AI”, nơi các mô hình tạo ra những kết quả không chính xác, gây ra thách thức đáng kể trong các lĩnh vực quan trọng như y tế và hành chính công. Những vấn đề này thường phát sinh từ các tập dữ liệu không đầy đủ hoặc chất lượng thấp. Tại Việt Nam, các nỗ lực đang được tiến hành để cải thiện chất lượng dữ liệu thông qua các quy trình thu thập dữ liệu chuẩn hóa và các quy trình xác thực dữ liệu nâng cao, đảm bảo các hệ thống AI được đào tạo trên các tập dữ liệu đáng tin cậy và có tính đại diện.
Sự thiên vị trong các hệ thống AI là một mối lo ngại khác, đặc biệt trong các ứng dụng như giáo dục, chấm điểm tín dụng và cung cấp dịch vụ công, nơi các kết quả không công bằng có thể làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng hiện có. Để giảm thiểu điều này, Việt Nam đang thúc đẩy sự đa dạng dữ liệu trong đào tạo AI, khuyến khích việc đưa dữ liệu nhân khẩu học đa dạng vào và sử dụng các cuộc kiểm tra định kỳ để phát hiện và chỉnh sửa những sai lệch trong các mô hình AI trước khi triển khai.
Thứ hai là tính minh bạch. Làm thế nào để xây dựng niềm tin của công chúng vào AI cũng cần được đặt ra. Nhiều mô hình tiên tiến, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), hoạt động như những “hộp đen” và thiếu sự rõ ràng trong quy trình ra quyết định, điều này có thể làm suy yếu trách nhiệm giải trình. Việt Nam đang tìm hiểu việc áp dụng các nguyên tắc AI có thể giải thích được, khuyến khích các nhà phát triển tích hợp các công cụ làm rõ cách thức các quyết định của AI được đưa ra. Điều này đặc biệt cần thiết trong các lĩnh vực như tài chính và quản trị, nơi lòng tin và trách nhiệm giải trình là tối quan trọng.
Những nguyên tắc về tính minh bạch, công bằng và chính xác này là rất quan trọng để xây dựng các hệ thống AI mà xã hội có thể tin tưởng.
Việt Nam đang thực hiện những bước đi ban đầu hướng tới quản trị AI. Năm 2023, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành dự thảo tiêu chuẩn quốc gia về đạo đức AI, nhấn mạnh tính công bằng, trách nhiệm giải trình và minh bạch. Những nguyên tắc này phản ánh các khuôn khổ quốc tế như các khuyến nghị về đạo đức AI của UNESCO và Khung quản trị AI mẫu của ASEAN, mà Việt Nam đang nghiên cứu để bản địa hóa một cách phù hợp.
Thứ ba là cùng nhau xây dựng niềm tin, nhân tài và công nghệ. AI có thể đóng vai trò trong việc phát triển các hệ thống có khả năng mở rộng một cách có trách nhiệm và mang lại những lợi thế cụ thể cho toàn bộ nền kinh tế. Nhưng song song với đó thì nhân tài vẫn là một yếu tố quan trọng giúp AI phát triển. Hiện nay các chương trình như Vietnam Digital Talent và AI Academy Vietnam, hợp tác với các đối tác trong nước và quốc tế, nhằm mục đích nâng cao kỹ năng cho hàng ngàn kỹ sư về khoa học dữ liệu, học máy và triển khai AI.
Chính phủ cũng hỗ trợ ươm tạo AI thông qua các trung tâm đổi mới, chẳng hạn như Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và Trung tâm Trí tuệ Nhân tạo Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, thúc đẩy sự hợp tác giữa các học viện, các công ty khởi nghiệp và khu vực tư nhân.
| Việt Nam hiện là nơi ra đời của một hệ sinh thái khởi nghiệp AI đang phát triển, đặc biệt trong FinTech, công nghệ nông nghiệp và logistics. Các công ty như VinAI, FPT.AI, Zalo AI, và Viettel AI đang xây dựng các mô hình AI bản địa, các công cụ nhận dạng giọng nói và các dịch vụ chatbot phù hợp với tiếng Việt và nhu cầu thị trường nội địa. |
Các tập đoàn toàn cầu như
NVIDIA và
Qualcomm cũng đang tích cực đầu tư vào việc mở rộng các trung tâm nghiên cứu AI và hợp tác với các doanh nghiệp, trường đại học Việt Nam để đẩy nhanh việc ứng dụng AI và phát triển cơ sở hạ tầng. Hệ sinh thái đang phát triển này là rất quan trọng để tạo ra các ứng dụng AI có trách nhiệm và có khả năng mở rộng hơn.
“Tương lai của AI tại Việt Nam phụ thuộc vào việc cân bằng giữa đổi mới nhanh chóng với việc triển khai có đạo đức, bảo vệ dữ liệu mạnh mẽ và hòa nhập xã hội, trong đó niềm tin là nền tảng của sự thành công. Với dân số trẻ, các chính sách đầy tham vọng và hệ sinh thái công nghệ đang phát triển, Việt Nam đang có vị thế để trở thành một quốc gia dẫn đầu về AI có trách nhiệm trong khu vực.” Ông Arun Kumar kết luận.
