Định hướng chiến lược và nâng cao năng lực

Sáng 5/6, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về việc nâng cao năng lực hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho biết Việt Nam có độ mở kinh tế rất cao, với tỷ lệ kim ngạch xuất nhập khẩu trên GDP tăng từ 81% năm 1990 lên 158% năm 2023. Tuy nhiên, sự gia tăng độ mở này cần được quản lý chặt chẽ để tránh các hệ lụy như nền kinh tế trở nên dễ bị tổn thương trước biến động quốc tế.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đồng ý với quan điểm này và nhấn mạnh rằng việc nâng cao năng lực hội nhập của doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu là cần thiết để tránh rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Ông đề xuất bốn định hướng cơ bản để tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) mới:

1. Thực hiện nghiêm túc quan điểm đối ngoại của Đảng: Hội nhập kinh tế sâu rộng nhưng giữ vững định hướng chính trị.
2. Gắn kết đầu tư và cải cách trong nước: Hoàn thiện thể chế kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm.
3. Ưu tiên đối tác tiềm năng: Đàm phán, ký kết mới và nâng cấp các FTA hiện hành với các đối tác mang lại lợi ích to lớn.
4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Trong đàm phán và ký kết các hiệp định, cùng với nâng cao năng lực nghiên cứu, dự báo và đánh giá tác động của FTA.

Hỗ trợ doanh nghiệp và giải pháp căn bản

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn từ đoàn Bến Tre đặt câu hỏi về các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là trong bối cảnh tỷ giá và chi phí vận tải biển cao. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Ngân hàng Nhà nước đã điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, tỷ giá kết hợp với chính sách tài khóa để thúc đẩy phát triển kinh tế.

Ông cũng đề xuất một số giải pháp căn bản cần triển khai trong thời gian tới:

• Hoàn thiện thể chế và hỗ trợ doanh nghiệp: Ưu tiên nguồn lực để nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, sản xuất hàng hóa chất lượng và giá cả cạnh tranh.
• Hỗ trợ tiếp cận thị trường: Đẩy mạnh đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại, đàm phán và khai mở thị trường mới, tăng cường thương mại điện tử.
• Xây dựng và bảo vệ thương hiệu: Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thương hiệu, bảo vệ lợi ích tại thị trường nước ngoài, cập nhật thông tin để có chính sách phản ứng phù hợp.
• Chính sách hỗ trợ lãi suất: Tạo điều kiện cho vay thông thoáng hơn và hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế khó khăn.

Những bước đi này nhằm nâng cao tính chống chịu của nền kinh tế và phát huy tiềm năng thị trường nội địa với trên 100 triệu dân.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà

Giải trình thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định thương mại điện tử sẽ là một xu thế tất yếu và sẽ thay thế dần các chợ, cửa hàng theo thương mại truyền thống.

Về mặt pháp luật, từ năm 2006 đến nay, Việt Nam đã 2 lần bổ sung, sửa đổi các luật liên quan đến thương mại điện tử. Điều đó cho thấy chúng ta đã quan tâm khá toàn diện đến lĩnh vực này. Hiện Việt Nam có Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Giao dịch điện tử và các Nghị định có liên quan…

Liên quan đến thu hút đầu tư, tham gia các FTA, Phó Thủ tướng cho biết Việt Nam đã tham gia 16 hiệp định FTA nhưng cũng cần nhìn nhận lợi ích mang lại cho các doanh nghiệp chưa lớn.

Do đó, thời gian tới cần triển khai nhanh chóng để đáp ứng các quyết định từ các hiệp định thương mại này; hơn nữa thông tin về thị trường cũng như môi trường pháp lý của các nước tham gia FTA; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa chưa đầy đủ… Vì vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp là rất cần thiết; đồng thời cần có hàng rào kỹ thuật để bảo vệ hàng hóa và doanh nghiệp trong nước…

Đối với thu hút FDI, cũng cần có tiêu chí chặt chẽ hơn, thu hút nguồn vốn đầu tư vào công nghệ mới nổi, cam kết nghiên cứu và chuyển giao công nghệ để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào công nghiệp phụ trợ trong hệ sinh thái các lĩnh vực đầu tư…