Thành lập trung tâm nghiên cứu quốc tế: TP. Hồ Chí Minh đề xuất cơ chế đặc thù

TP.HCM đang xây dựng đề án thành lập các trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế trên địa bàn - Ảnh: TRỌNG NHÂN

Vào ngày 11-8, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức một buổi tọa đàm để lắng nghe ý kiến về dự thảo "Kế hoạch xây dựng cơ chế thúc đẩy để hình thành và phát triển các trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế".

Trong đề án này, sẽ áp dụng một cơ chế đặc thù về thù lao và tiền lương. Việc thành lập các trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế được xem là một phần của mục tiêu mà Bộ Chính trị và Chính phủ giao cho TP. Hồ Chí Minh. Đồng thời, việc này liên quan đến việc thực hiện thí điểm một số cơ chế và chính sách đặc thù để phát triển TP. Hồ Chí Minh theo Nghị quyết 98 của Quốc hội.

Bà Nguyễn Thị Thu Sương, quyền trưởng phòng quản lý khoa học tại Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh, đã trình bày về nội dung của dự thảo. Theo kế hoạch này, TP. Hồ Chí Minh sẽ hỗ trợ các tổ chức khoa học và công nghệ có khả năng trên địa bàn để phát triển thành các trung tâm nghiên cứu ứng dụng, đổi mới sáng tạo và đạt chuẩn quốc tế.

TP. Hồ Chí Minh đã đặt ra mục tiêu rằng đến cuối năm 2025, thành phố sẽ có 2 trung tâm nghiên cứu đạt trình độ quốc tế. Và đến năm 2030, TP. Hồ Chí Minh sẽ có 5 trung tâm nghiên cứu tiệm cận và đạt chuẩn quốc tế. Các lĩnh vực trọng điểm mà TP. Hồ Chí Minh hướng đến bao gồm trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, robotics, tự động hóa, in 3D tiên tiến, sinh học, tế bào gốc, vật liệu nano, vật liệu cho linh kiện vi cơ điện tử và cảm biến thông minh, vật liệu bán dẫn, và nhiều lĩnh vực khác.

Bên cạnh việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, Sở Khoa học và Công nghệ đã đề xuất áp dụng chính sách đặc thù của TP. Hồ Chí Minh về tiền lương và thù lao cho các nhà khoa học thực hiện hoạt động nghiên cứu phát triển trong các lĩnh vực công nghệ ưu tiên.

TP. Hồ Chí Minh cũng sẽ đầu tư vào cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm và trang thiết bị để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo của các tổ chức khoa học công nghệ do thành phố thành lập.

Một đơn vị nghiên cứu về tế bào gốc tại TP. Hồ Chí Minh - Ảnh: TRỌNG NHÂN

Trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế cần phải có tính liên ngành. Giáo sư tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai, phó hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, cho rằng một ưu điểm của trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế là khả năng thực hiện các chương trình dài hơi. Tuy nhiên, để đảm bảo ứng dụng thực tế và tính liên ngành của các nghiên cứu, cần thiết phải có quy định rõ ràng cho các nhà khoa học tham gia vào các nhóm nghiên cứu có tính liên ngành.

Ngoài ra, trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế cũng nên tạo điều kiện cho các nhiệm vụ khoa học công nghệ có sự kết nối với chuyên gia nước ngoài và liên kết với doanh nghiệp để thúc đẩy khả năng thương mại hóa.

Giáo sư tiến sĩ Nguyễn Kim Lợi từ Trường Đại học Nông Lâm đã đề cập đến vấn đề về cơ sở vật chất, cần cân nhắc kỹ về việc tích hợp cơ sở vật chất của các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp để đảm bảo đạt chuẩn quốc tế cho các trung tâm nghiên cứu.

Phó giáo sư tiến sĩ Trần Hoàng Dũng từ Trường Đại học Công Thương cho rằng TP.HCM cần phải xác định rõ "cơ sở pháp lý" cho các trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế. Câu hỏi có liên quan đến việc liệu các trung tâm này có thể tồn tại độc lập hay nằm dưới sự quản lý của các cơ quan khoa học công nghệ công lập của TP. Hồ Chí Minh hoặc các trường đại học.

Thạc sĩ tiến sĩ Lê Văn Hiếu từ Trường Đại học Khoa học Tự nhiên cũng chia sẻ rằng TP. Hồ Chí Minh nên tiến hành từng bước và xác định một bộ tiêu chí riêng cho mỗi bước để có thể thành lập các trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế. Đầu tiên, cần xác định tiêu chí cho các nhóm nghiên cứu mạnh. Từ đó, sẽ hình thành những trung tâm xuất sắc, và từ những trung tâm xuất sắc này, sẽ phát triển thành trung tâm chuẩn quốc tế.

Ông Nguyễn Việt Dũng, giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, cho biết rằng sẽ tiếp tục tiếp nhận ý kiến từ các chuyên gia về dự thảo đề án trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế. Sau đó, đề án sẽ được trình lên UBND TP.HCM trước khi đưa vào xem xét tại HĐND TP. Hồ Chí Minh, dự kiến vào tháng 9-2023.