Thực trạng và đề xuất cải cách chính sách tiền lương tại Việt Nam
Hình minh họa.
Theo Nghị quyết số 27-NQ/TW (năm 2018), dự kiến từ ngày 1 tháng 7 năm 2024 sẽ tiến hành cải cách tiền lương, trong đó lương mới sẽ gồm 70% lương cơ bản và 30% là các khoản phụ cấp. Tuy nhiên, sau nhiều lần thảo luận ý kiến, nhiều vấn đề quan trọng vẫn tiếp tục được dư luận quan tâm.
Trong đó, có nhiều giáo viên băn khoăn khi phụ cấp thâm niên nhà giáo sẽ không còn. Một số công chức khác cũng lo lắng về việc chuyển sang lương mới có thể khiến thu nhập thấp hơn so với lương hiện tại.
Một vấn đề cần quan tâm hiện nay là làm thế nào để thực hiện cải cách chính sách tiền lương đúng hạn vào ngày 1 tháng 7 năm 2024. Những đề xuất một số biện pháp dưới đây cần thực hiện sớm như sau:
Thứ nhất, Bộ Nội vụ cần tiến hành tham mưu cho Chính phủ ban hành nghị định về thực hiện chính sách tiền lương mới một cách khẩn trương hơn nữa. Để đảm bảo nghị định mới được ban hành đúng hạn, các cơ quan địa phương, tổ chức, đơn vị cần phối hợp tích cực hơn trong việc triển khai nhiệm vụ được giao bởi Chính phủ.
Thứ hai, các cơ quan có thẩm quyền cần phải bố trí đủ nguồn lực tài chính để triển khai đồng bộ cả sáu nội dung của chế độ tiền lương mới theo Nghị quyết số 27-NQ/TW. Đồng thời, cần đảm bảo mức lương tối thiểu của khu vực công bằng với mức lương tối thiểu trung bình của khu vực tư, từ đó cải thiện đời sống của người nhận lương và phụ cấp từ ngân sách nhà nước.
Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ cán bộ, công chức, viên chức từ chức hoặc chuyển sang khu vực tư, tạo động lực để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc, đạo đức nghề nghiệp.
Thứ ba, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống vị trí công việc cán bộ, công chức, viên chức phải đi kèm với việc tinh gọn tổ chức, giảm biên chế và số lượng người nhận lương, phụ cấp từ ngân sách nhà nước.
Đồng thời, cần cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí công việc, chức danh và chức vụ, thực hiện cơ chế tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định. Đây được xem là biện pháp cơ bản để thực hiện cải cách tiền lương, là cơ sở để xây dựng bảng lương mới vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Cuối cùng, cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận xã hội, giữa các ngành, cấp bậc, cơ quan, tổ chức và đơn vị trong hệ thống chính trị về việc cải cách chính sách tiền lương. Đặc biệt, cần phải tránh lợi dụng việc tăng lương để tăng giá cả. Chỉ có như vậy, việc thực thi chính sách tiền lương mới sẽ đúng hạn và hiệu quả.
10 Thông tư hướng dẫn triển khai
Thông tin mới về việc xây dựng các văn bản hướng dẫn để chuẩn bị cho triển khai cải cách tiền lương từ ngày 1 tháng 7 đã được Quyền Vụ trưởng Vụ Tiền lương, Bộ Nội vụ Nguyễn Bích Thu chia sẻ. Trong buổi họp báo Chính phủ thông thường diễn ra vào chiều ngày 2 tháng 3, phóng viên đã đề xuất hỏi về tiến độ hoàn thành các văn bản hướng dẫn cho việc triển khai cải cách chính sách tiền lương mới từ ngày 1 tháng 7 và thời gian dự kiến hoàn thành.
Trong phản hồi, Quyền Vụ trưởng Vụ Tiền lương, Bộ Nội vụ Nguyễn Bích Thu cho biết rằng việc thực hiện nghị quyết số 27 của Hội nghị Trung ương lần thứ 7, khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ công chức, viên chức và lực lượng vũ trang đã được tiến hành. Đồng thời, dựa trên kết luận của Hội nghị Trung ương lần thứ 8, khóa XIII và nghị quyết của Quốc hội khóa XV, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định và kế hoạch triển khai.
Cũng tại kế hoạch này, đã quy định rõ ràng các nhiệm vụ và nội dung cụ thể, cũng như phân công phân nhiệm rõ ràng cho các bộ, cơ quan địa phương nhằm đảm bảo việc thực hiện mục tiêu của nghị quyết và đảm bảo tiến độ theo yêu cầu.
Trong đó, Bộ Nội vụ được phân công và chịu trách nhiệm tham mưu xây dựng tờ trình và báo cáo về các nội dung cụ thể về chế độ tiền lương mới cho Bộ Chính trị. Đồng thời, cũng cần phải nêu rõ các tác động của cải cách chính sách tiền lương đối với các chính sách bảo hiểm xã hội, các loại trợ cấp ưu đãi cho người có công và các trợ cấp xã hội.
Quyền Vụ trưởng Vụ Tiền lương cũng chia sẻ thêm rằng sau khi có chỉ đạo, việc triển khai sẽ được thực hiện ngay để tập trung vào việc hoàn thành và sau đó báo cáo cho ý kiến của Bộ Chính trị. Sau khi nhận được ý kiến của Bộ Chính trị, sẽ tiến hành xây dựng nghị định trình Chính phủ để ban hành về chế độ tiền lương mới. Bà cũng cho biết từ các năm tiếp theo, sẽ tiến hành xây dựng nghị định để điều chỉnh chế độ tiền lương theo kết luận của Trung ương.
Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng các văn bản của các cơ quan Đảng, Quốc hội và Chính phủ, hoàn thành các văn bản và triển khai chế độ tiền lương mới. Quyền Vụ trưởng Vụ Tiền lương cũng đã thông tin rằng sẽ có trên 10 thông tư hướng dẫn triển khai và sẽ nỗ lực đảm bảo tiến độ theo kế hoạch do Thủ tướng ban hành.
Từ ngày 01/7/2024 thì về chế độ phụ cấp với công chức và viên chức sẽ có 02 khoản phụ cấp mới như sau:
(1) Phụ cấp theo nghề:
Gộp phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp trách nhiệm theo nghề và phụ cấp độc hại, nguy hiểm (gọi chung là phụ cấp theo nghề) áp dụng đối với công chức, viên chức của những nghề, công việc có yếu tố điều kiện lao động cao hơn bình thường và có chính sách ưu đãi phù hợp của Nhà nước (giáo dục và đào tạo, y tế, toà án, kiểm sát, thi hành án dân sự, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, hải quan, kiểm lâm, quản lý thị trường,...).
(2) Phụ cấp công tác ở vùng đặc biệt khó khăn:
Gộp phụ cấp đặc biệt, phụ cấp thu hút và trợ cấp công tác lâu năm ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thành phụ cấp công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.