Ireland chính thức loại bỏ than đá, chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng sạch

Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn cho nguồn năng lượng sạch với giá cả phải chăng

Năng lượng sạch - kiến tạo tương lai xanh và bền vững

Doanh nghiệp Viêt Nam sẽ tham gia sâu vào chuỗi cung ứng năng lượng sạch trong tương lai

Ảnh: JoachimKohlerBremen

Ireland vừa ghi dấu ấn lịch sử khi chính thức trở thành quốc gia châu Âu thứ 6 loại bỏ hoàn toàn than đá khỏi hệ thống phát điện quốc gia. Quyết định đóng cửa nhà máy điện than Moneypoint - trạm phát điện lớn nhất và duy nhất sử dụng than của Ireland. đã chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch tại đảo quốc này.

Quá trình chuyển đổi này diễn ra qua hơn hai thập kỷ với sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng tái tạo. Từ mức chỉ 1% vào đầu những năm 2000, năng lượng gió hiện chiếm 37% tổng sản lượng điện của Ireland. Con số này cho thấy sự thay đổi căn bản trong cơ cấu năng lượng quốc gia, tạo điều kiện cho việc loại bỏ than đá.

Alexandru Mustață, chuyên gia vận động tại tổ chức Beyond Fossil Fuels, nhận định Ireland đã âm thầm viết lại câu chuyện năng lượng bằng cách thay thế than độc hại với nguồn tái tạo nội địa. Tuy nhiên, ông cảnh báo đây chưa phải thời điểm tuyên bố hoàn thành sứ mệnh. Ưu tiên hiện tại của chính phủ Ireland phải tập trung xây dựng hệ thống điện phù hợp với tương lai tái tạo, bao gồm công nghệ lưu trữ, tính linh hoạt và cơ sở hạ tầng lưới điện hiện đại.

Thử thách trong quá trình chuyển đổi

Dù đã loại bỏ than, Ireland vẫn duy trì phương án dự phòng bằng việc cho phép Moneypoint đốt dầu nhiên liệu nặng trong các tình huống khẩn cấp. Quyết định này được thực hiện dưới sự chỉ đạo của EirGrid, nhà điều hành điện lực thuộc sở hữu nhà nước, và sẽ có hiệu lực đến năm 2029.

Jerry Mac Evilly, Giám đốc chiến dịch tại Friends of the Earth Ireland, chỉ ra mâu thuẫn trong chính sách năng lượng hiện tại. Trong khi loại bỏ than đá, chính phủ Ireland lại đưa ra kế hoạch xây dựng ít nhất 2 gigawatt công suất từ các nhà máy điện khí đốt mới. Điều này đặc biệt đáng quan ngại khi khí đốt hiện chiếm 48% tổng sản lượng điện quốc gia và chưa có lộ trình rõ ràng để giảm dần phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu này.

Mac Evilly khuyến nghị chính phủ cần đảm bảo việc sử dụng dầu dự phòng ở mức tối thiểu tuyệt đối và cuối cùng loại bỏ hoàn toàn. Ông nhấn mạnh hệ thống zero-carbon tập trung vào lưu trữ pin, giảm nhu cầu tiêu thụ và năng lượng tái tạo chính là giải pháp cho các mục tiêu khí hậu và an ninh năng lượng của Ireland.

Xu hướng chung của châu Âu

Quyết định của Ireland phản ánh xu hướng rộng lớn trên toàn châu Âu nhằm loại bỏ than đá. Mùa hè năm nay có thể chứng kiến những thay đổi quan trọng khi Tây Ban Nha và Ý đều chuẩn bị đóng cửa các nhà máy điện than cuối cùng trên đại lục. Sau khi hoàn tất, hai quốc gia này sẽ chỉ còn sử dụng than tại quần đảo Balearic và Sardinia.

Hiện tại, 15 quốc gia châu Âu đã loại bỏ hoàn toàn than đá khỏi hệ thống phát điện. Thêm 10 quốc gia khác đã cam kết thực hiện điều tương tự trong vòng 5 năm tới, cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của châu lục trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Địa điểm Moneypoint đang chuyển đổi thành trung tâm năng lượng tái tạo với trang trại gió 17 MW được xây dựng từ năm 2017. Dự án Green Atlantic tại Moneypoint trị giá nhiều tỷ euro đã được chính phủ Ireland công bố năm 2021, hứa hẹn biến khu vực này thành động lực chính cho tương lai năng lượng sạch của quốc gia.