Ngành Đồ uống lao đao trước đề xuất tăng Thuế tiêu thụ đặc biệt

Ngành đồ uống kiến nghị giãn tiến độ và giảm mức tăng thuế suất

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ngành bia, cần một phương án hài hòa lợi ích

Ngày 18/3, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. hội thảo “Tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt”. Theo thông tin từ hội thảo, tại Dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án tăng thuế TTĐB đối với sản phẩm rượu, bia.

Theo đó, phương án 1, tăng bắt đầu từ năm 2026 với mức tăng từ 65% lên 70% và tăng tiếp mỗi năm thêm 5% đến năm 2030 đạt 90%; Phương án 2, tăng từ năm 2026 với mức tăng 65% lên 80% và tăng tiếp mỗi năm 5% cho đến năm 2030 đạt 100%.

Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia- Nước giải khát Việt Nam đánh giá, cả 2 phương án tăng thuế TTĐB cao và tăng liên tục nghiêng về phương án 2 (tăng ngay năm 2026 từ 65% lên 80% và 5% liên tục đến 2030 đến 100%).

Hội thảo “Tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt”

Với nước giải khát, Dự thảo bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường hàm lượng trên 5 g/100 ml theo tiêu chuẩn Việt Nam vào đối tượng chịu thuế TTĐB với thuế suất dự kiến áp mức 10%. Việc ban hành chính sách thuế cần cẩn trọng, hỗ trợ doanh nghiệp, không cản trở động lực tăng trưởng kinh tế.

Trước đề xuất tăng thuế TTĐB với mặt hàng bia, rượu, ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng, Dự thảo Luật Thuế TTĐB được xây dựng trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam và thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức, khu vực doanh nghiệp đang đối mặt với rất nhiều khó khăn.

Năm 2024, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 14,7% so với năm 2023. Trong khi đó, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025 và 2 con số giai đoạn 2026-2030. Theo đó, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế, ông Đậu Anh Tuấn kiến nghị: "Việc tăng thuế TTĐB cần được cân nhắc kỹ lưỡng, để hài hoà mục tiêu tăng thu ngân sách nhà nước và tăng trưởng kinh tế".

Đa số các chuyên gia tại hội thảo đều đánh giá, tăng thuế TTĐB sẽ khiến doanh nghiệp khó tiêu thụ hàng hoá và phải thu hẹp sản xuất. Điều này sẽ khiến người lao động bị mất việc làm và ảnh hưởng đến an sinh xã hội và tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, tăng thuế TTĐB với mặt hàng bia, rượu sẽ khiến người tiêu dùng chuyển sang các mặt hàng khác, khiến tiêu dùng rượu lậu gia tăng, ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng và nhà nước thất thu ngân sách.

Để giải quyết những khó khăn của các doanh nghiệp ngành rượu, bia, ông Nguyễn Văn Việt đề xuất, cần lùi hiệu lực tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1 (tăng thuế từ năm 2026, tăng theo từng năm và mỗi năm tăng 5% để tới năm 2030 thuế suất thuế TTĐB đối với bia là 90%); với ngành nước giải khát, chưa nên bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB.

Ngành đồ uống có vai trò đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước; thúc đẩy dịch vụ, du lịch; giải quyết hàng triệu lao động trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng; đóng góp ngân sách trên 60.000 tỷ đồng/năm (thuế TTĐB trên 40.000 tỷ đồng)…

Theo ông ông Nguyễn Văn Việt, những năm gần đây, nhất là sau dịch COVID-19, ngành đồ uống đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Những khó khăn sau dịch COVID-19 và bão số 3 năm 2024, thực hiện Nghị định 100/CP, Nghị định 168/CP đã khiến người dân thắt chặt chi tiêu, giảm tiêu thụ; người dân có xu hướng tiết kiệm, sử dụng các sản phẩm giá thấp; đặc biệt giá nguyên liệu tăng cao, việc truyền thông giảm tác hại rượu bia… đã ảnh hưởng đến ngành đồ uống hiện nay.

Theo nghiên cứu được thực hiện bởi Nhóm nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách Công thương (Bộ Công Thương), Viện Nghiên cứu Đồ uống Việt Nam, nhóm chuyên gia của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) và Tổng cục thống kê (GSO), với ngành bia, các phương án về tăng thuế TTĐB trong Dự thảo Luật đều ảnh hưởng, làm suy giảm giá trị tăng thêm của ngành bia.

Cụ thể, qua nghiên cứu đánh giá cho thấy, nếu áp dụng phương án 2, mức giảm sẽ gấp 1,32 lần mức giảm của phương án 1. Qua đây cho thấy, nếu áp dụng phương án 2 sẽ gây khó khăn nặng nề tới sự tồn tại và phát triển của ngành. So với kịch bản tăng trưởng bình thường khi chưa tăng thuế, áp thuế theo phương án 2 làm giảm giá trị GDP của ngành bia ở mức lớn nhất, gấp 2,26 lần so với mức tác động của phương án 1.

Bên cạnh đó, người lao động cũng chịu ảnh hưởng đáng kể khi tăng thuế TTĐB đối với mặt hàng bia. Các phương án đưa ra đều làm giảm thu nhập của người lao động trong nền kinh tế. Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát đã đề xuất phương án 3 là lùi thời hạn tăng thuế tới năm 2027; đồng thời, tăng thuế ở mức 5%/2 năm và duy trì ở mức 80% vào năm 2031. Phương án này được cho là phù hợp vì những khó khăn trong giai đoạn hiện nay của các doanh nghiệp ngành bia khiến sức chống chịu, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp suy giảm.

Liên quan đến 2 phương án đánh thuế TTĐB với mặt hàng bia, rượu, TS Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế Trưởng BIDV, Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng, nên chọn phương án phù hợp, tối ưu. Về lâu dài, cần cân nhắc mức thuế suất khác nhau theo nồng độ cồn. Ông Cấn Văn Lực cũng đề nghị giãn hiệu lực bắt đầu áp dụng tăng thuế TTĐB với mặt hàng bia, rượu bắt đầu từ 1/1/2028 thay vì 1/1/2026 và nên áp dụng theo phương án 1.